یکی از دغدغه‌های اصلی و مهم مسافران در طول سفرهای خارجی، تامین ارز مسافرتی است. با بالا رفتن قیمت دلار، تامین هزینه‌ها در طول این سفرها تا حد زیادی سخت‌تر شده است. به همین دلیل مصوبه‌ای از سوی بانک مرکزی صادر شده که بنا بر آن مسافران می‌توانند کمک هزینه سفر داشته باشند. در این حالت شما به عنوان متقاضی ارز خارجی، می‌توانید مقدار مشخصی دلار را با نرخ کمتر از بازار تهیه کرده و با خود در طول سفر به همراه داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ارز مسافرتی و تفاوت قیمت آن با ارز آزاد، در بخش‌های بعدی با ما همراه شوید.
ارز مسافرتی چیست؟
ارز مسافرتی ارزی است که برای مسافران در نظر گرفته شده تا در سفرهای خارجی بتوانند از آن استفاده کنند. افرادی که قصد سفرهای زیارتی و یا سیاحتی به خارج از ایران را داشته باشند، می‌توانند از این قانون بانک مرکزی برای تامین هزینه‌های سفر خود کمک بگیرند. میزان دقیق ارز مسافرتی هر ساله از سوی بانک مرکزی اعلام می‌شود.
با در نظر گرفتن نوسانات و قیمت ارز، این قانون می‌تواند تا حد زیادی در کاهش هزینه‌های شما اثرگذار باشد. هر مسافر فقط یک بار در طول سال می‌تواند از ارز مسافرتی استفاده کند. پس اگر سالانه چند مرتبه به سفرهای خارجی می‌روید، فقط در یکی از سفرهای خود می‌توانید از مزایای این ارز بهره مند شوید. توصیه می‌کنیم قبل از هر اقدامی، اطلاعات خود را درباره نرخ ارز مسافرتی و شرایط دریافت آن بالا ببرید.
میزان ارز مسافرتی برای هر نفر
اگر برای دریافت ارز مسافرتی اقدام کرده‌اید، باید بدانید که این ارز برای هر نفر به صورت جداگانه تعلق می‌گیرد. پس اگر یک خانواده 4 نفره هستید که به سفر خارجی می‌روید، هر کدام از شما به صورت جداگانه می‌تواند ارز مسافرتی خود را داشته باشد. در سال‌های گذشته و پیش از افزایش نرخ ارز، میزان ارز مسافرتی برای هر نفر در محدوده 1000 دلار یا 1000 یورو بود.
در سال‌های اخیر و با رشد بسیار زیاد نرخ ارز، این مبلغ تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است. میزان ارز مسافرتی برای هر نفر 500 یورو یا دلار است. همچنین میزان ارز مسافرتی برای کشورهای بدون نیاز به ویزا برای ایرانیان برابر با 300 یورو یا دلار است. مقدار دقیق ارز مسافرتی به صورت روزانه از سمت بانک مرکزی اعلام می‌شود.
ارز مسافرتی زیارتی
یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید بدانید، این است که برای سفرهای زیارتی هم به شما ارز مسافرتی داده می‌شود؛ بسته به اینکه مقصد شما کجاست، شرایط این ارز تفاوت دارد که در ادامه آن را بررسی خواهیم کرد.
ارز مسافرتی برای حجاج
افرادی که عازم سفر حج هستند، می‌توانند 500 دلار ارز مسافرتی دریافت کنند. همچنین کسانی که می‌خواهند به سفر حج تمتع بروند، دیگر محدودیت دریافت ارز مسافرتی یک بار در سال را ندارند؛ یعنی اگر در 365 روز گذشته به سفر خارجی رفته و از ارز مسافرتی استفاده کرده‌اند، اکنون هم محدودیتی نخواهند داشت. از طرف دیگر برای دریافت ارز مسافرت زیارتی به مکه، محدودیت سنی هم وجود ندارد و افراد با هر سنی می‌توانند از این امکان استفاده کنند.
ارز مسافرتی برای سفر به کربلا
زائرین کربلا و شهرهای زیارتی عراق هم می‌توانند 300 یورو ارز مسافرتی دریافت کنند؛ زیرا عراق از جمله کشورهای بدون نیاز به ویزا برای ایرانیان است و ارز مسافرتی کمتری نیاز دارد. اما باید بدانید که شرایط دریافت این ارز، با دیگر ارزهای مسافرتی برای سایر کشورها تفاوتی ندارد. در صورتی هم که قصد دارید برای ایام اربعین به کربلا بروید، 200 هزار دینار ارز مسافرتی به شما داده می‌شود. برای دریافت این ارز باید از ابتدای ماه محرم در سامانه سماح ثبت نام کنید.
قیمت ارز مسافرتی و تفاوت آن با نرخ آزاد
ارز مسافرتی با قیمتی مناسب‌تر از بازار آزاد ارائه می‌شود تا کمک‌هزینه‌ای برای سفر باشد؛ به ویژه برای مواردی مانند تور چین که هزینه‌ها بالاست، خرید این ارز کمک زیادی به شما خواهد کرد. پس یکی از اصلی‌ترین سوالاتی که معمولا برای متقاضیان پیش می‌آید، درباره تفاوت قیمت ارز مسافرتی با آزاد است. با توجه به نوسانات نرخ ارز، قیمت ارز مسافرتی هم به صورت لحظه‌ای دستخوش تغییر خواهد بود. ارز مسافرتی به صورت دلار با مبلغی در محدوده 69 هزار تومان و به صورت یورو در محدوده 72 هزار تومان در دسترس متقاضیان قرار می‌گیرد.
اختلاف قیمت ارز مسافرتی با ارز آزاد
به صورت کلی صحبت کردن درباره قیمت و یا اختلاف قیمت ارزها نمی‌تواند چندان دقیق باشد؛ چراکه قیمت‌ها به صورت لحظه‌ای درگیر تغییر و نوسان می‌شوند. با این وجود، در بازار کنونی ارز مسافرتی و ارز آزاد در حدود 10 هزار تومان اختلاف قیمت دارند. این مبلغ می‌تواند در هزینه‌های سفر شما تا حدی اثرگذار باشد. برای مثال قیمت تور ترکیه در تابستان بسیار بالا می‌رود؛ اما برای کاهش هزینه‌های خود در این کشور، می‌توانید از وجود این اختلاف قیمت سود زیادی ببرید.
بانک ارائه دهنده ارز مسافرتی
شما برای دریافت ارز مسافرتی باید فرم درخواست خود را به بانک‌های خاصی ارائه دهید تا مورد پیگیری قرار بگیرد. بانک‌های ارائه دهنده این ارز سامان، ملی و ملت هستند. پس باید به شعب ارزی این بانک‌ها مراجعه کرده و اقدامات بعدی را پشت سر بگذارید.
مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز مسافرتی
برای اینکه با درخواست شما برای اخذ ارز مسافرتی موافقت شود، باید مدارک خاصی را به شعبه بانک مورد نظر خود ارائه دهید. در روند دریافت ویزا و سایر اقدامات مربوط به تور مسافرتی خود، باید برای اخذ ارز مسافرتی هم اقدام کنید. از جمله مدارکی که در این روند نیاز دارید، باید به موارد زیر اشاره کنیم.
- تکمیل فرم درخواست ارز مسافرتی در پیام رسان بله یا بانک
- ارائه اصل و کپی کارت ملی افراد متقاضی
- اصل و کپی بلیت هواپیما، قطار یا اتوبوس
- ارائه اصل و کپی پاسپورت با حداقل 6 ماه اعتبار
- ارائه اصلی و کپی ویزای کشور مقصد در صورت نیاز (در صورت سفر به کشورهایی بدون نیاز به ویزا برای ایرانیان، به این مدرک احتیاجی نخواهیم داشت.)
- رسید پرداخت عوارض خروج از کشور
- تکمیل فرم درخواست ارز مسافرتی
- افتتاح حساب ارزی توسط متقاضی و واریز وجه ریالی ارز در این حساب
- اعلام شماره موبایل به نام متقاضی
مراحل دریافت ارز مسافرتی
برای راحتی بیشتر متقاضیان، روش‌های مختلفی وجود دارند که شما می‌توانید از طریق آن‌ها برای دریافت ارز مسافرتی اقدام کنید. در این بخش روش‌های دریافت ارز مسافرتی را به صورت کلی مورد بررسی قرار می‌دهیم.
ثبت نام ارز مسافرتی در سامانه مبادله ارز و طلا
با کمک این روش می‌توانید به صورت آنلاین درخواست خود را ثبت کرده و پیگیری‌های لازم را انجام دهید. در ابتدا باید وارد وب سایت مرکز مبادله ارز و طلای ایران به آدرس ice.ir شده و سامانه آنلاین را انتخاب کنید. در این بخش شما باید همه مدارک خواسته شده را بارگذاری کنید. در قدم بعدی مدارک ارائه شده توسط بانک ملی به صورت کامل مورد بررسی قرار می‌گیرند؛ در صورتی که هرگونه نقص و یا ایرادی در آن‌ها وجود داشته باشد، از طریق پیامک به شما اطلاع داده خواهد شد.
در صورتی که مدارک شما تائید شوند، پیامک تائید برایتان خواهد آمد. بعد از دریافت این تاییدیه، فهرستی از بانک‌های ملی و همچنین صرافی‌های مجاز به شما نمایش داده می‌شوند که شما پس از 24 ساعت می‌توانید برای دریافت ارز مسافرتی مورد نیاز خود به آن‌ها مراجعه کنید.
ثبت نام ارز مسافرتی در سامانه بله
از دیگر روش‌هایی که می‌توانید برای دریافت ارز مسافرتی در نظر داشته باشید، با کمک سامانه بله است. توجه داشته باشید که شما باید نهایتا تا سه روز قبل از تاریخ سفر خود، در سامانه بله ثبت نام کرده باشید. اطلاعات هویتی مربوط به گذرنامه و اطلاعات مربوط به سفر خود را در این سامانه وارد کنید. سپس میزان و نوع ارز درخواستی خود را مشخص کرده و هزینه آن را پرداخت کنید. بعد از این کار، شما رسید پرداخت و سهمیه ارز مسافرتی خود را دریافت خواهید کرد و می‌توانید از طریق آن اقدام کنید.
درخواست حواله ارز مسافرتی از شعبه ارزی بانک ها
بانک‌های خاصی در زمینه ارائه ارز مسافرتی و بررسی درخواست شما فعالیت دارند. شما می‌توانید درخواست خود را در شعبه ارزی بانک‌های عامل ارائه کرده و مدارک مورد نیاز را تحویل دهید تا بتوانید حواله ارز مسافرتی خود را دریافت کنید. بعد از پشت سر گذاشتن این مرحله، باید از طریق مراجعه به باجه‌های بانک مورد نظر در فرودگاه و یا باجه‌های بانکی، ارز خود را دریافت کنید.
دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه
بعد از اینکه شما با روش‌های قبلی توانستید حواله ارزی خود را دریافت کنید، می‌توانید با مراجعه به باجه‌های بانک ملی در فرودگاه‌های بین‌المللی امام خمینی تهران، اهواز، تبریز، اصفهان، مشهد، شیراز و ارومیه، ارز مسافرتی خود را بگیرید. برای دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه باید بعد از عبور از باجه کنترل گذرنامه، به باجه ارزی رفته و رسید حواله ارزی خود را به مسئول باجه ارائه دهید تا بتوانید ارز مسافرتی خود را تحویل بگیرید.
این فرایند ممکن است بیشتر از یک ساعت زمان نیاز داشته باشد، پس به زمان بندی خود قبل از سفر توجه داشته باشید تا پرواز را از دست ندهید. همچنین توجه داشته باشید که از زمان ثبت نام در سایت، شما 4 روز برای دریافت ارز مسافرتی زمان دارید. پس اگر دیرتر از این زمان به صرافی یا فرودگاه مراجعه کرده باشید، باید دوباره برای درخواست ارز مسافرتی در سامانه ثبت نام کنید.
شرایط دریافت ارز مسافرتی
از دیگر موضوعاتی که قبل از دریافت ارز مسافرتی اهمیت بسیار بالایی داشته و باید در نظر بگیرید، باید به شرایط دریافت این ارز اشاره کنیم. در این بخش چند نمونه از اصلی‌ترین و مهم‌ترین شرایطی که می‌توانند در روند دریافت ارز اثرگذار باشند، می‌پردازیم.
- ارز مسافرتی توسط بانک‌های عامل اغلب به افراد بالای 18 سال و با ارائه کارت ملی ارائه می‌شود. (اما حداقل سن اعلام شده از سمت بانک مرکزی برای دریافت ارز مسافرتی، 12 سال است.)
- این ارز فقط برای مسافران عادی است و افراد با گذرنامه‌های خدماتی یا سیاسی، نمی‌توانند از این ارز بهره مند شوند.
- ارز مسافرتی تنها به افراد با تابعیت ایران داده می‌شود و افراد دو تابعیتی هم نمی‌توانند از مزایای آن بهره مند شوند.
- هر شخص فقط یک بار در سال می‌تواند درخواست دریافت ارز مسافرتی داشته باشد.
- زمان مراجعه برای دریافت سهمیه ارز مسافرتی یک هفته مانده به تاریخ پرواز است.
- چنانچه به ارز مسافرتی زیارتی نیاز دارید، باید از وجود نام خود در پرتال سازمان حج و زیارت مطمئن شوید.
- برای دریافت ارز مسافرتی باید همه افراد متقاضی حضور داشته باشند.
- دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه فقط برای افرادی که بلیت خود را از فرودگاه امام خمینی، اصفهان، شیراز، تبریز، ارومیه و مشهد تهیه کرده‌اند، امکان پذیر است.
سخن پایانی
یکی از راهکارهایی که برای صرفه جویی در هزینه‌های سفر وجود دارد، استفاده از ارز مسافرتی است. اگر می‌خواهید تجربه سفرهای خارجی را با قیمت به صرفه و مناسب داشته باشید، باید از طریق بانک‌های فعال در این زمینه برای دریافت ارز مسافرتی اقدام کنید. در قسمت‌های قبلی به صورت کلی به بررسی مبلغ ارز مسافرتی و مقدار آن پرداختیم. همچنین توضیحات کاملی درباره نحوه دریافت این ارز و مدارک مورد نیاز برای آن ارائه دادیم تا بتوانید از مزایای آن بهره مند شوید.